[5/2] .. "نظم | آنچه همه دوست دارند ولی ..."
نویسنده: #استاد_دکتر_مرتضی_آقا_تهرانی

» برکات نظم | 4. استفاده از فرصت ها:
نظم در امور باعث استفاده از فرصت ها می شود و به همین جهت، مورد تأکید روایات اهل بیت قرار گرفته است. آقا امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرموده است:«به استفاده از عمرت مبادرت کن! قبل از این که به غصه تبدل شود، این چنین نیست که هر طالبی به مراد خود برسد و یا هر غائبی بازگردد.»
این بیان امام اشاره ای صریح است به این که اگر عمر را از دست دادی، حتی اگر تلاش کنی که آن را بازیابی، این فرصت های از دست رفته باز نخواهد گشت.
امام رضا از امیرالمؤمنین نقل می فرمایند که حضرت فرمود:«الفرصة خلسة» اگر به کتب لغت مراجعه کنیم می بینیم که در کلمه "خلسة" هم معنای سرعت نهفته است و هم معنای خدعه؛ یعنی این فرصت ها به گونه ای است که با سرعت و یا با نوعی نیرنگ در حال گذر است، بدون این که ما متوجه گذر آن ها شویم.
در نهج البلاغه از مولی امیرالمؤمنین نقل شده است که فرمود:« پس به سوی عمل بشتابید، و از مرگ ناگهانی بترسید، زیرا امیدی به بازگشت عمر نیست به نحوی که به بازگشت روزی امید هست ... و آن چه از عمر شما در دیروز گذشته، امروز امید به بازگشت آن نیست.»
پس با نظم و برنامه ریزی باید سعی کنیم از فرصت عمر استفاده کنیم. در این جا بیانِ استاد شهید مطهری قابل توجّه است که درباره فرصت یابی فرمود:« استفاده از فرصت یکی از انواع شکرگزاری از نعمت ها و موهبت های الهی است، همان طور که از دست دادن آن یک نوع کفران نعمت است.»
برای بهره برداری بهینه از زمان نیز استاد مطهری فرموده است:« ظرف زمان یعنی وقت، مانند ظرف مکان است، کارهایی که در زمان انجام می دهند مانند اشیائی است که در صندوق یا جعبه ای قرار می دهند، برخی از مردم بدون دقّت و بدون نقشه، کارهای خود را آغاز می کنند؛ یک روز از صبح تا شام تلاش می کنند، آخر روز می بینند فقط دو سه کار در این مدّت انجام داده اند، نتوانسته اند در این ظرف زمانی، بیش از این کاری انجام دهند. پس نظم و انضباط و نقشه از شرایط بهره برداری از وقت و زمان است.»
آیت الله قدیری نقل می کند:« از جمله خاطراتی که از حضرت امام راحل دارم، سفارش ایشان بود در منظم بودن و تقسیم وقت و هر کاری را در وقت مقرّر انجام دادن. امام می فرمودند: وقتی اوقات شما برکت پیدا می کند که منظّم باشید. این مطلب را دقیقاً در مورد خود ایشان می دیدیم؛ در وقت مطالعه کسی با ایشان نمی توانست ملاقات کند. سر وقت در کلاس درس حاضر می شدند. سر وقت و مرتّب به حرم می رفتند. بعد از درس آن را می نوشتند، مثلاً نوشته های درس های نجف را با نظم و ترتیب در دفتری با کاغذ مرغوب نوشته بودند. و از برکات این نظم و ترتیب این بود که بعد از فوت حضرت آیت الله العظمی بروجردی، تنها مرجعی که هم حاشیه بر عروه و هم حاشیه بر وسیله داشتند، ایشان بودند.»
#ادامه_دارد ...

منبع / نهج البلاغه، نامه31، ص402.
:: . ./ مجلسی، محمد تقی، بحارالانوار، لبنان: مؤسسه الوفاء، 1404ق، ج75، ص34.
:: . ./ نهج البلاغه، خطبه114، ص169.
:: . ./ مرتضی، مطهری، حکمت ها و اندرزها، انتشارات صدرا، تهران، 1385، ج2، ص26.
:: . ./ حکمت ها و اندرزها، ج2، ص198.
:: . ./ پرتوی از خورشید، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، واحد خاطرات، پاییز1378، ص120، به نقل از آیت الله محمد حسن قدیری، صحیفه دل، ص123

[3] .. "نظم | آنچه همه دوست دارند ولی ..."
نویسنده: #استاد_دکتر_مرتضی_آقا_تهرانی

» ضرورت بحث از نظم:
امروزه متأسفانه کم و بیش شاهده بی نظمی هایی در اطراف خود هستیم که گاهی حیثیت جامعه و نظام اجتماعی را به خطر می اندازد. بنابراین با توجه به اینکه شناخت بیماری های خطرناک ما را در پیش گیری و درمان آنها یاری می کند، در صدد آن هستیم که از یک سو با معرّفی نظم و برکات آن و نیز ارائه راه کارهایی برای دسترسی به آن، و از سوی دیگر با بیان عوامل بی نظمی و راه درمان آنها، از توسعه این بیماری جلوگیری کرده و برای مبتلایان به آن، درمانی معقول و عملی ارائه کنیم و توجه به دو مورد زیر، ضرورت بحث از نظم را آشکارتر می کند:
1. گذرِ سریعِ عمر:
اگر قدری به این فکر کنید که هر لحظه در حال از دست دادن سرمایه اصلی خود یعنی عمرمان هستیم، شاید به فکر استفاده بهینه از آن بیفتیم و با برنامه ریزی و نظم، بهره بیشتری از این سرمایه الهی ببریم. مولای متّقیان در مورد سرعت گذر عمر مطالب ارزشمندی دارند؛ از جمله این که می فرمایند:
«بر شما باد به صبر بر طاعت الهی و دوری از معصیت او، پس به درستی که فردا نسبت به امروز نزدیک است. چقدر سرعت دارند [گذر] ساعت ها در روز و چقدر سریعند [گذر] ایّام در ماه و چقدر سرعت دارند [گذر] ماه ها در سال و چقدر سریعند [گذر] سال ها در عمر.»
در جای دیگری حضرت چنین می فرمایند:
«فرصت ها مانند گذر ابر ها می روند پس فرصت های خیر را غنیمت شمرید!»
همان طور که پروین اعتصامی این گونه سروده است:
گوهر وقت بدین تیرگی از دست نده! / آخر این درِّ گرام مایه، بهایی دارد

2. توجه به غیر قابل جبران بودن عمر گذشته:
در روایتی امیر المؤمنین علی علیه السلام فرموده اند:
«آن مقدار از عمر که دیروز فوت شده و از دست رفته دیگر امروز امیدی به بازگشت آن نیست.» پس باید هر مقدار از عمر را که به نقد در اختیار داریم، همان را غنیمت شمرده و با استفاده از آن شکر نعمت را به جای آوریم. همان طور که خود حضرت فرموده اند:« گاه های اولیه ی نعمت را به بند و زنجیر کشید! با سپاس گزاری نعمت ها را بر خود فراوان کنید و توجه داشته باشید که هر چیزی که با وحشت پشت کرد و رفت، دوباره باز نمی گردد.»
راه سپاس گذاری از هر نعمتی عبارت است از استفاده به موقع و سزاوار از آن نعمت، بنابراین ما باید از نعمت وقت و عمر به خوبی استفاده کنیم تا با آمدن ابتدای این نعمت، انتهای آن را هم که معلوم نیست چه مقدار است نصیب خود کنیم و بدانیم که اگر نعمت عمر و برکت در لحظات آن به ما پشت کند دیگر معلوم نیست بازگردد؛ زیرا امیر المؤمنین علی علیه السلام می فرمایند:
«از این که نعمتی تنفّر پیدا کند و به شما پشت کند بر حذر باشید، زیرا این چنین نیست که هر چیزی با وحشت پشت کرد و رفت دوباره بازگردد.»
بنا براین باید به فکر استفاده بهتر از عمر خود باشیم که برای این کار راهی جز روی آوردن به نظم و برنامه ریزی وجود ندارد.