مرحوم دولابی فرمودند:
دعا بکن؛ ولی اگر اجابت نشد، باخدا دعوا نکن!
میانه ات با او بهم نخورد؛ چون تو جاهل ای و او عالم و خبیر

دعا از دیدگاه مکتب تشیع دارای دو رکن اساسی است و بهترین سلاح برای مومن دعا است.
قرآن و ائمه دو رکن اساسی دعا هستند؛ خداوند می‌ فرمایند:

ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکمْ
بخوانيد مرا، اجابت مي کنم شما را

و یا در آیه 77 سوره فرقان خداوند می‌ فرمایند:

اگر دعا نبود خدا به شما توجهی نداشت.

از ائمه (ع) نقل شده که دعا سلاح مومن و انبیاء است، بهترین عبادت دعا است و یا دعا کلید رحمت خداوند است. این‌ها اهمیت دعا در روایات را نشان می‌دهد.

نکته‌ای وجود دارد که ما از آن غافل هستیم آن است که انسان‌ها گاهی فقط در وقت سختی دعا می‌کنند در صورتی که خداوند خطاب به حضرت داوود (ع) می‌فرمایند: در ایام شادی یاد من باشید تا در وقت گرفتاری شما را اجابت کنم؛ یعنی همیشه به یاد خدا باشید و خواسته خود را از او بخواهید نه فقط در وقت سختی‌ها.

پیامبر (ص) می‌فرمایند در شادی و آسایش، خود را به خداوند بشناسید که صدای شما در ملکوت آسمان شناخته شده باشد و نکته بعدی که باید مدنظر داشته باشیم اصرار در دعاست.

در روایات چهار شرط برای استجابت دعا یاد شده است؛
اولین شرط معرفت است. ما باید بدانیم چه خدایی را پرستش می‌کنیم، خدایی که باید بخوانیم و بشناسیم، خدای قادر و قدرتمند است و اگر به این امر اعتقاد داشته باشیم در استجابت دعا مهم است.

برای استجابت دعا باید حق خداوند را رعایت کنیم. اگر دعا می‌کنیم و اجابت نمی‌شود به این دلیل است که حق خداوند را به اندازه معرفت خود رعایت نمی‌کنیم.

کسب حلال یکی دیگر از شرایط استجابت دعاست. اگر می‌خواهیم دعا مستجاب شود باید لقمه حلالی داشته باشیم، حضور قلب و رقت قلب، یعنی قلبی که احساس خوبی داشته باشد و دل‌سنگ نباشد در آن وقت دعا به اجابت می‌رسد.

موانع استجابت دعا
روایتی از امام صادق (ع) داریم که می‌فرمایند گاهی انسان‌ها دعا می‌کنند و نزدیک مستجاب شدن آن مرتکب گناهی می‌شوند و این گناه باعث می‌شود حاجت آنها برآورده نشود.

ظلم باعث می‌شود که دعا به اجابت نرسد و این ظلم ابعاد وسیعی دارد، گاهی دعاهای ما مخالف حکمت خداوند است و یا به نفع ما نیست که باعث می‌شود دعا به اجابت نرسد.

آداب دعا
در ابتدا باید دعا را با "بسم الله الرحمن الرحیم" شروع کنیم. در ابتدا و انتهای دعا صلوات بر پیامبر و آلش را فراموش نکنیم. در روایات داریم که خداوند صلوات بر پیامبر را می‌پذیرد و خدا کریم‌تر از آن است که این دو را بپذیرد و دعای مابین آن را نپذیرد، پس بین این دو حاجت خود را قرار بدهید که دعا مستجاب می‌شود.

معصومین را شفیع خود قرار دهید. قبل از دعا، مدح خداوند را بگوییم "ای خدایی که رحیم، مهربان و غفاری، ای خدایی که بدی را نادیده می‌گیری".

دو رکعت نماز بخوانیم و وضو بگیریم، رکوع و سجود را با طمانینه و آرامش به جا بیاوریم، در دعا به فکر همه باشیم، همگانی بودن دعا را رعایت کنیم. آنگونه دعای خودمان هم مستجاب می‌شود، وقت مناسبی را برای دعا انتخاب کنیم. مثلا در وقت سحرها یا بعد از نماز واجب، هنگام نزول قرآن و امثال این‌ها.

درخواست‌هایی که نباید از خداوند داشته باشیم
چیزی که حلال نیست را درخواست نکنیم، عجله در برآوردن حاجت نداشته باشیم، درخواست و اصرار داشته باشیم ولی نخواهیم مصلحت خود را به خداوند بشناسیم، بهتر است آن چیزی که خدا ما را امر کرده اطاعت کنیم. اگر مصلحت در آن کار باشد حتما به اجابت می‌رسد.

بعضی از افراد هستند که دعای آنها حتما به اجابت می‌رسد مانند دعای پدر،‌ از او بخواهید برای شما دعا کند، دعای اطفال مستجاب می‌شود، کسی که اهل قرائت قرآن باشد، خدا دعای او را مستجاب می‌کند.

کسی که قطع رحم کرده باشد، کسی که اهل خوردن شراب باشد و کسی که اهل گناه باشد دعای او به اجابت نمی‌رسد.